عوامل ايجادي محلٌه ي امامزاده جعفر (ع)

(تحت ويرايش )

گسترش شهر تاريخي يزد ، و در پي آن « مرغوبيت و ارزش زمين » بنا به چند معيار اساسي بوده است :

- حفاظ و امنيت در برابر حملات گاه بگاه تيره هاي غارتگر فارسي و غير فارسي

- موقعيت تجاري و در پي آن موقعيت صنعتي و نزديكي به آنها 

- دسترسي به خدمات شهري مورد نياز روزانه

خدمات شهري ( چون آنچه كه در محله هائي « مجتمع سازي » شده شهري چون محله خان - محله ملااسماعيل و... كه داراي هويت افتخار آميز شهرسازي و معماري ايراني و سرافرازي يزد به عنوان شهر تاريخ جهان شده و مي شوند ، از قبل ساخته مي شده است ) در محلات به اصطلاح « خود رو » و حاشيه اي چون محله امامزاده جعفر ، خود منوط به امنيت و سكونت تعدادي قابل توجه از مردم داراي قدرت كافي براي  خريد بوده است ؛ كه ميتوان حدس زد تا مدت ها وجود نداشته است .

امٌا امنيت و موقعيت تجاري - صنعتي محله امامزاده جعفر در اواخر سلطنت قاجاريان و حتي چندساله ابتدائي سلطنت پهلوي متناقض مي نموده اند . چون مرغوبيت محل تجاري - صنعتي ، اگر در بازار شهر نبوده است بستگي بر استقرار آن بر سر راههاي تجاري شهر و در اينجا به خصوص شاهراه بزرگ هند - بندرعباس - كرمان به اصفهان و تهران و نظاير آن ها داشته است كه اين شاهراه نيز چنانكه گفته شد از جمله در تقاطع كوچه مصلي به حرم امامزاده جعفر در معرض تهاجمات فارسي ها و بنابر اين عدم امنيت مداوم بوده است . در آن سالهاي دهه هاي 1290 و 1300 شمسي يا بختياري ها به مركزيت فراغه و برخي ديگر از روستاهاي ابرقو به شهر يزد حمله كرده ( حتي از شكستن يا بردن سنگ قبرهاي مردگان و بزرگان ( چون در مقبره ملااسماعيل ) و چه بسا مرقد اعلم بلد و... ابائي نداشته اند ) به جان و مال و ناموس مردم تجاوز مي كرده اند ؛ يا قشقائي ها ، و باز به كمك ابر قوئي ها همين فجايع را مرتكب مي شده اند ، يا حكومت بيخبر و خود خواه مركزي حكومت را به همين سران عشايري چون ضيغم الدوله قشقائي كه دهان فرخي را دوخته است مي سپرده اند ! و ... كه ما قبلا" در باره وجود خانه هاي هفت در و پيكر در يزد در برابر اينگونه تهاجمات دد منشانه نوشته ايم ؛ و فراتر از آنها بنگاههاي تجاري - اقتصادي چون كاروانسراها بوده اند كه خود عملا" دژ مانند ساخته مي شده اند . حتي بنگاههاي صنعتي بر سر راه مثل روغنگيري ها و رنگريزي ها و ... داراي حفاظ هائي پيش انديشيده و از جمله درهاي ورودي بسيار كوچك بوده اند به اضافه ي اين كه در چنين محل هائي هميشه كارگر - مبارزاني وجود داشته اند و به محض طلاع از هجوم اشرار سارق پشت كوهي شروع به تخليه اجناس قابل دسترس سارقان مي كرده اند ...

اما منازل مسكوني مردمان فقير و متوسط ، فاقد چنين امكاناتي بوده اند و طبيعي است كه در محلي چون محله كنوني امامزاده جعفر يزد كه يكي از اصلي ترين هدلاين هاي اشرار سارق يوده است حتي درحريم دور دست آن نيز نمي توانسته اند در امنيت باشند گرچه گويا ميرزا فتح الله خان مشير الممالك ، مستوفي آن زمان يزد گويا كليد تدبير اين امر را در دستان خود مي ديده است و...